مبرد، حرارت را از داخل یک محفظه یا اتاق به خارج آن محیط انتقال می دهد. تغییر حالت ماده سرما زا از بخار به مایع از طریق گرفتن حرارت با تبخیر مایعی در دستگاه تبخیر (evamprator)، و پس دادن آن در دستگاه تقطیر (condenser) صورت می گیرد. مایع هایی که بتوانند به آسانی از مایع به بخار یا برعکس تبدیل شوند برای واسطه ی انتقال حرارت استفاده می شوند، چون این تغییر حالت مسبب تغییر حرارت نیز می شود. بعضی از مواد سرما زا مناسب تر از مواد دیگر هستند. ماده سرما به خاطر نقطه جوش منفی به وسیله ی لوله ها به یک جای گرم می رسد، از مایع به گاز تبدیل می شود، در اصل برای تبدیل شدن نیاز به جذب کردن گرمای محیط دارد. بنابراین با گرفتن گرمای محیط به گاز تبدیل می شود، بعد به واسطه ی کندانسور دوباره به مایع تبدیل شده و این چرخه ادامه دارد.
ویژگی های مواد سرما زا
موادی که به عنوان ماده سرما زا به کار می گیرند باید ویژگی های زیر را داشته باشند: 1- سمی نباشد. 2- ویژگی منفجر شدن را نداشته باشد. 3- اکسید کننده نباشد. 4- جزء موادی که آتیش می گیرند نباشد. 5- در صورت بروز نشتی به آسانی بتوان تشخیص داد. 6- محل نشتی آن را بتوان تعیین کرد. 7- نقطه جوش پایین داشته باشد. 8- جزء گاز های پایدار باشد. 9- تکه هایی که در مایع در حال حرکت هستند را بتوان به آسانی روغن کاری کرد. 10- بو کردن آن ضرر نداشته باشد. 11- برای مقدار تبخیر در واحد زمان دارای گرمای نهان متعادلی باشد. 12- جابجایی نسبی آن مقدار معین سرمای کمی ایجاد کند. 13- بین فشار تبخیر و تقطیر کمترین اختلاف را داشته باشد. 14- ماده ی سرما زایی که از آن استفاده می کنید نباید قابل زنگ زدگی باشد، این گونه از فلزات معمولی و دارای عمر طولانی تر برای ساختن تمام قطعات سیستم استفاده می شود. مقایسه ی مواد سرما زایی که در صنعت سر کنندگی استفاده شده اند بر مبنای حرارت تبخیر 5 درجه فارنهایت و حرارت تقطیر 68 درجه فارنهایت می باشد.
آشنا شدن با مواد سرما زا از طریق شماره گذاری
در صنایع تبرید از روش جدیدی به نام شماره گذاری برای تشخیص این مواد استفاده می شود. قبل از نوشتن شماره ها حروف بزرگ لاتین R که مخفف شده ی کلمه REFRIGERANT می باشد، نوشته می شود. همچنین شماره ها به وسیله ی انجمن مهندسین تهویه ی تبرید و حرارت مرکزی آمریکا نوشته شده است.
شماره گذاری مبرد ها و سرمازا ها
مواد فوق را دو سازمان ملی آمریکا با اسم های: the national refrigeration safety code = NRSC the national board of fire underwriters = NBFU طبقه بندی کرده اند. سازمان NRSC تمامی مایع های سرما زا را به سه گروه تبدیل کرده است: 1- بی خطر ترین مواد که حاوی R13، R502، R14، R500، R113، R11، R21، R114، R12، R30، R22، R13BL، R714 می باشد. 2- مواد سمی و کمی اشتعال پذیر که حاوی R40، R717، R611، R160، R1130، R764 می باشد. 3- مواد اشتعال پذیر که حاوی R170، R1150، R50، R290 می باشد. و سازمان دومی مواد سرما زا را در شش گروه و بر اساس سمی بودن آنها طبقه بندی کرده است. بی خطر ترین دسته ها، دسته ی اول است. دسته ی اول – R744 CARBON DIOXIDE، R12 – R-13B1 Kulene-131 – R21 – R-114 6 – R-30 Carrene No. 14 – R-11 6 – R-22 5 – R-113 4 – R-500 6 – R-502 6 – R-503 6 – R-504 6 – R-40 Methylene Chloride 4 دسته ی دوم: – R-717 Ammonia 2 – R-160 Ethyl CHLORIDE 4 – R-40 Methyl chloride 4 – R-611 METHYL formate 3 – R-764 Sulphur dioxide 1 دسته ی سوم: – R-600 butane 5 – R-170 ETHANE 5 – R-601 Iso butane 5 – R-290 PROPANE 5
آشنایی با انواع مبرد ها و کاربرد های آنها
در این بخش به طور کامل شما را با انواع مبردها و کاربرد و ویژگی آن ها آشنا می کنیم.
1- 1- R-12 (دی کلرودی فلورو متان) (CCI2F2)
این ماده تقریبا بی رنگ و بی بو می باشد که در فشار اتمسفر دارای نقطه جوشی برابر 21/7 درجه فارنهایت است. همچنین غیر سمی و اشتعال ناپذیر است و زنگ نمی زند، این مبرد در حرارت های عملیاتی اثر ندارد و تا 1022 درجه از نظر حرارت پایدار می ماند. R-12 برای استفاده در دستگاه های کوچک بهتر است چون گردش مقدار زیاد ماده سرما زا را با استفاده از مکانیزم های عملیاتی و تنظیم دقیق تر و در عین حال با حساسیت کمتر را ممکن می سازد. همچنین این ماده دارای گرمان نهان نسبتا پایین است. کمپرسور های پیستونی و دورانی و انواع بزرگ گریز از مرکزی، از این مبرد استفاده می کنند. همچنین این مبرد در فشار های سر، پس فشار کم ولی مثبت با یک نتیجه ی حجمی خوب کار می کند. R-12 در 5 درجه فارنهایت دارای فشاری معادل 26/5 پوند بر اینچ مربع مطلق، و در 86 درجه فارنهایت دارای فشاری مطلق معادل 108/8 پوند بر اینچ مربع است. گرمای نهان این مبرد در 5 درجه فارنهایت 68/2 بی-تی-یو است و نشتی آن به آسانی و از طریق نشت یاب الکترونیکی یا مشعل هالاید مشخص می شود. در حرارت صفر درجه مقدار کمی آب در R-12 حل می شود که نسب آن بر اساس وزن 6 در ملیون است. مایعی که تولید می شود تا حدودی بر روی بیشتر فلز های معمولی که در ساختمان دستگاه های سرد کننده استفاده می شود، زنگ ایجاد می کند. اگر روغن های معدنی اضافه کنید هیچ اثری در تولید رنگ با استفاده از مایع ندارد، ولی شاید کم رنگ شدن مایع از طریق آب را کاهش می دهد. حساسیت R-12 نسب با آن در مقابل R-22 و R-502 بیشتر است. تا 90 درجه می تواند در روغن حل شود. این مبرد در سیلرند های به اندازه مختلف تولید می شود و ممکن است در قوطی های سر بسته و محکم نیز وجود داشته باشد. کد رنگی ویژه ی این ماده سفید است.
2- R-22 منوکلرودی فلورو متان (CHCLF2)
این ماده سرمازای مصنوعی است و برای دستگاه های تبریدی که دارای درجه ی تبخیر پایینی می باشند ساخته می شود. این مبرد را در دستگاه های انجماد سریع استفاده می کنند، که حرارت را بین 20 تا 40 درجه فارنهایت حفط می کند. همپنین در دستگاه های تهویه ی مطبوع و یخچال های خانگی نیز کاربرد دارد. R-22 تنها در کمپرسور های پیستونی وجود دارد.
در این مقاله شما را با انواع مواد سرمازا و کاربردهای آن ها آشنا کردیم. در صورتی که هر گونه سوالی در این زمینه دارید می توانید با تعمیرگاه مرکزی یخچال بوش به شماره 22225007-021 تماس بگیرید و به صورت رایگان از متخصصین مشاوره بگیرید.
